Αριθμός αντικειμένου
Ακρ. 975
Δημιουργός
Καλλιτέχνης «Α» ή Αγοράκριτος
Είδος
Αρχιτεκτονικό γλυπτό
Εποχή
Κλασική εποχή
Χρονολόγηση
Γύρω στο 410 π.Χ.
Διαστάσεις
Ύψος: 1,05 μ.
Μήκος: 1,28 μ.
Υλικό
Μάρμαρο Πεντέλης
Θέση
Πρώτος όροφος, δυτικά
Γωνιαία πλάκα του θωρακίου του ναού της Αθηνάς Νίκης, με ανάγλυφη παράσταση στις δύο όψεις. Αποδίδεται στη νοτιοδυτική γωνία του θωρακίου, αμέσως πάνω από τη μικρή κλίμακα ανόδου προς το ιερό της θεάς. Βρέθηκε το 1877 σε τρία θραύσματα, κατά τις ανασκαφές στη νοτιοδυτική πλαγιά της Ακρόπολης.
Στη μία όψη απεικονίζεται Νίκη που βαδίζει αργά προς τα αριστερά και σηκώνει το δεξί χέρι προς ένα ψηλό, αδιάγνωστο αντικείμενο, ίσως θυμιατήριο ή ξόανο, τοποθετημένο σε χαμηλή βάση. Η έντονη φθορά στα αριστερά οφείλεται στο γεγονός ότι το τμήμα αυτό, σε μεταγενέστερα χρόνια, χρησιμοποιήθηκε ως σκαλοπάτι ή δάπεδο.
Στην άλλη όψη μία Νίκη κινείται γοργά προς τα αριστερά προβάλλοντας το δεξί της πόδι. Φορά μακρύ πέπλο και ιμάτιο που ανεμίζει πίσω της. Η συγκεκριμένη πλάκα αποδίδεται συνήθως στον συμβατικά ονομαζόμενο καλλιτέχνη «Α». Σύμφωνα με άλλη άποψη είναι έργο του Αγοράκριτου, μαθητή του Φειδία.
Το θωράκιο περιέβαλλε τις τρεις πλευρές του πύργου, πάνω στον οποίο ήταν χτισμένος ο ναός. Απαρτιζόταν από πλάκες ύψους ενός μέτρου περίπου με ανάγλυφες παραστάσεις στην εξωτερική πλευρά, ορατές από τους ανερχόμενους. Οι οπές στην πάνω επιφάνεια των πλακών φανερώνουν πως το ύψος του θωρακίου αυξανόταν με μεταλλικό κιγκλίδωμα.
Θέμα του θωρακίου είναι ο αλληγορικός εορτασμός των νικηφόρων αγώνων της Αθήνας κατά των εχθρών της, Περσών ή άλλων Ελλήνων. Η αφήγηση δεν είναι συνεχής αλλά αυτοτελείς σκηνές συνθέτουν παραστάσεις που με μικρές παραλλαγές επαναλαμβάνονται σε κάθε πλευρά του θωρακίου: φτερωτές Νίκες που οδηγούν ταύρους στη θυσία ή κρατούν όπλα και στολίζουν νικητήρια τρόπαια με ελληνικό ή περσικό οπλισμό. Ανάμεσά τους κάθεται η θεά Αθηνά έχοντας αποθέσει τα όπλα της. Για τη λάξευση των γλυπτών συνεργάστηκαν πολλοί γλύπτες με επικεφαλής τον Αγοράκριτο. Τα γλυπτά του θωρακίου εκπροσωπούν με τον καλύτερο τρόπο τη γλυπτική του τέλους του 5ου αι. π.Χ., τον λεγόμενο «πλούσιο ρυθμό».
Ο ναός και το θωράκιο της Αθηνάς Νίκης διαλύθηκαν από τους Οθωμανούς το 1687 για την ενίσχυση του προμαχώνα και την καλύτερη οχύρωση της δυτικής πλευράς της Ακρόπολης ενάντια στις επιθέσεις των Βενετών του στρατηγού Francesco Morosini. Το 1835-1836, υπό την επίβλεψη του τότε εφόρου αρχαιοτήτων Ludwig Ross, ο προμαχώνας κατεδαφίστηκε και ο ναός της Αθηνάς Νίκης αναστηλώθηκε για πρώτη φορά. Μία δεύτερη αναστήλωση πραγματοποιήθηκε το 1940 ενώ μία τρίτη ολοκληρώθηκε το 2010.
Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας
Η χρήση των δεδομένων σας περιγράφεται στις ρυθμίσεις απορρήτου